Op de site ‘Eén tegen eenzaamheid’ wordt deze definitie gebruikt: “Eenzaamheid is je niet verbonden voelen. Je ervaart een gemis aan een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst.”

Deze definitie geldt ook voor kinderen. Al zal een kind zelf het meestal concreter verwoorden, bijvoorbeeld als ‘ik heb niemand om mee te spelen’.

Eenzaamheid is niet hetzelfde als ‘alleen zijn’. Als iemand alleen is, kun je dat zien. Het is een situatie die zowel positief als negatief kan zijn. Eenzaamheid kun je niet (of moeilijk) zien. Het is een gevoel. Je hoeft je niet eenzaam te voelen als je alleen bent. En je kunt je soms juist erg eenzaam voelen terwijl je omringd bent door anderen.

Bij eenzaamheid mis je iets in je sociale relaties, en dat kan van persoon tot persoon erg verschillen. Een kind kan zich bijvoorbeeld eenzaam voelen doordat het geen of minder vriendjes heeft dan het graag zou willen. Maar het kan ook zijn dat kinderen wel veel vriendjes hebben, maar juist een beste vriend(in) missen - iemand met wie ze alles kunnen delen en die hen echt begrijpt. Verder kan eenzaamheid ook voortkomen uit een moeilijke thuissituatie.

Gevoelens van eenzaamheid horen bij het leven, ook voor kinderen. Als een kind zich eenzaam voelt, is dat een signaal dat het iets mist. Vergelijk het maar met honger of dorst. Het kan iemand stimuleren om in actie te komen. Bijvoorbeeld door actief op zoek te gaan naar nieuwe vriendjes of een échte hartsvriend(in).

Wanneer gevoelens van eenzaamheid lang duren en al het andere in het leven van een kind overschaduwen, is er wel een probleem. Langdurige, ernstige eenzaamheid tast het geluksgevoel aan en kan zorgen voor mentale en fysieke problemen. Dan is het belangrijk dat een kind erover kan praten.

Eenzaamheid kun je lang niet altijd direct zien. Wel kun je letten op een aantal signalen. Een kind trekt zich bijvoorbeeld terug, is prikkelbaar, laat claimgedrag zien, heeft een verminderde eetlust, of veel buikpijn. Zie ook deze signaleringskaart. Vraag door als je verandering opmerkt bij je kind, maar forceer niks.

Soms kunnen ingrijpende gebeurtenissen de oorzaak zijn van gevoelens van eenzaamheid. Denk aan een scheiding, verhuizing of de overgang naar de middelbare school. Ook blije gebeurtenissen, zoals het krijgen van een broertje of zusje, kunnen van invloed zijn. wees dan extra alert op signalen.

Veel kinderen schamen zich voor gevoelens van eenzaamheid en denken dat het aan hen ligt. Maak het onderwerp bespreekbaar en ga het niet uit de weg. Normaliseer het gevoel, maar bagatelliseer het probleem niet.

Erken áltijd het gevoel van je kind. Leg uit dat eenzaamheid een normaal, menselijk gevoel is, dat iedereen weleens ervaart. Maar dat het erg naar is om je zo te voelen en dat het daarom goed is om erover te praten. Luister zonder oordeel en laat voelen dat je kind bij jou terecht kan.

Zoek vervolgens sámen naar oplossingen. Bespreek met je kind waar het behoefte aan heeft. Vraag bijvoorbeeld: wat zou jou kunnen helpen je minder alleen te voelen? Je kunt ook aanbieden om samen stappen te zetten (een gesprek op school, een activiteit plannen, helpen bij het leggen van contacten).