“De relatie tussen mijn pleegdochter en haar moeder is uitdagend, hoe doen andere pleegouders dat?!”
Als tiener wist Carolien al dat ze later iets wilde betekenen voor een kind dat niet thuis kan wonen. Pleegdochter Lila was twee dagen oud toen ze bij Carolien, haar man en hun twee dochters (nu 15 en 12) kwam wonen. Het opgroeien van Lila bleek alleen heel anders te gaan dan het opgroeien van Carolien haar eigen dochters. “Vanwege haar achtergrond laat Lila regelmatig ander, uitdagend gedrag zien. En ook het bouwen aan de relatie met haar biologische moeder gaat niet altijd makkelijk”, vertelt Carolien. “Ik heb dan ook veel behoefte om te sparren met andere pleegouders over deze uitdagingen. Bij Mockingbird vind ik die ruimte om te delen.”
Wat is Mockingbird?
Wat als pleeggezinnen er niet alleen voor zouden staan? Wat als ze kunnen terugvallen op een groep van pleeggezinnen om hen heen?
Dat is Mockingbird. Pleeggezinnen die bij elkaar in de buurt wonen vormen een netwerk, met altijd een ervaren pleeggezin als centraal middelpunt (hubhome pleeggezin). Door pleeggezinnen met elkaar te verbinden, staan ze sterker en lukt het beter om een liefdevolle en stabiele plek te bieden aan pleegkinderen. Ook de biologische ouders van pleegkinderen en biologische kinderen van pleegouders spelen binnen Mockingbird een belangrijke rol. En de pleegkinderen zelf? Die ervaren dankzij Mockingbird dat ze niet de enige zijn. Ze sluiten vriendschappen en maken plezier met andere kinderen die hetzelfde meemaken en die ze dus niets hoeven uit te leggen. Ze kunnen altijd terecht bij de andere gezinnen in het netwerk, voor een praatje, een spelletje of een nachtje logeren.
Mockingbird is er voor pleegkinderen én -ouders. Zo krijgen meer kinderen een stabiele en liefdevolle plek om op te groeien.
Waarom ben jij bruin en jouw zusjes niet? Waarom zien jouw mama en papa er zo anders uit? Vanaf de kleuterklas ontstond bij Lila langzaam het besef dat ze anders was, vertelt Carolien. “Dat vond ze heel vervelend, want ze wil helemaal niet anders zijn. Ze wil niets liever dan erbij horen, bij ons als gezin. Ze wil heel graag hetzelfde haar bijvoorbeeld.”
Haar pleegdochter is nu 9 jaar en is zich door de jaren heen steeds meer gaan realiseren hoe bijzonder haar situatie is. Naast haar mama (pleegmoeder Carolien) ziet ze haar andere mama (haar biologische moeder) ook regelmatig. En hoewel het voor niemand een probleem is dat ze tegen beide vrouwen mama zegt, is het opbouwen van een relatie met haar biologische moeder uitdagend voor Lila. “Het is verwarrend voor haar”, legt Carolien uit. “Want als haar moeder er is, dan is het gezellig. Er zijn donuts en cadeautjes. Maar ze vraagt zich ook af: waarom woon ik dan niet bij mijn echte mama?”
Hechtingsproblemen en gedrag
Op een bepaald moment heeft Carolien aan haar pleegdochter uitgelegd waarom ze bij hen thuis woont – en ook haar hele jeugd bij hen zal blijven - en niet bij haar moeder. Carolien: “Je wil het uitleggen, omdat ze zo vol vragen zit en tegen dingen aan loopt. En bovendien: hoe ouder ze wordt, hoe meer ze van de situatie begrijpt. Alleen dat maakt het niet altijd makkelijker. Door de jaren heen is Lila steeds meer gaan twijfelen aan zichzelf, en op sommige momenten laat ze hechtingsproblemen zien. Je kunt je voorstellen dat zo’n meisje denkt: maar als ik bij mama weg moest, moet ik dan misschien ook bij mijn andere mama weg? Of misschien wel mijn juf. En wat vinden mijn vriendinnetjes dan van mij, willen ze vandaag nog wel met mij spelen?” De onzekerheid leidt volgens Carolien tot uitdagend gedrag; voor haar als pleegmoeder is het belangrijk om continu te peilen wat er áchter dat gedrag zit.
Ervaringen uitwisselen met andere pleegouders
“Ik had daardoor veel behoefte om, naast de professionele ondersteuning door onze pleegzorgbegeleider, van andere pleegouders te horen hoe zij hiermee omgaan”, gaat Carolien verder. Toen haar pleegzorgorganisatie met Mockingbird bij haar in de buurt startte was Carolien dan ook direct enthousiast. “Het leek me heel fijn om verhalen uit te wisselen met andere pleegouders over hoe zij het allemaal ervaren en wat goed werkt voor hen. Mensen in mijn eigen omgeving, die niet zo bekend zijn met pleegzorg, snappen niet altijd waarom ik zoveel moeite blijf doen voor de relatie tussen Lila en haar moeder. Ik moet meer uitleggen. Bijvoorbeeld hoe belangrijk het is dat er nu een basis wordt gelegd, waar Lila later op kan voortbouwen, als ze daar behoefte aan heeft.”
Omgaan met dilemma’s
Voor Carolien is het een hele uitdaging om de band tussen Lila en haar moeder op een positieve manier op te bouwen. “Als ze bij elkaar zijn is het duidelijk dat ze veel van elkaar houden, dat is heel mooi om te zien. Maar haar moeder wil meer: logeren, shoppen, elkaar vaker en langer zien. Lila geeft dan aan dat ze dat allemaal niet wil.”
Ook het contact tussen Carolien en de moeder van Lila is vaak ingewikkeld. “Ik krijg bijvoorbeeld beschuldigingen en verwijten dat ik het niet goed zou doen. Op het moment zelf kan ik dat wel rustig aanvliegen, maar ’s avonds in bed doet het wel iets met me. Tegelijkertijd weet ik hoe groot het verdriet van Lila haar moeder is, het is natuurlijk ook pijnlijk dat iemand anders voor jouw kind zorgt. Dat maakt het soms zo’n dilemma, want waar doe je nu goed aan?”
Bouwen aan vertrouwen
Het ontmoeten van andere pleeggezinnen bij het hubhome pleeggezin van Annemarie en Twan is ontzettend waardevol, vindt Carolien. “Annemarie en Twan zijn heel erg bezig met zorgen voor iedereen. Hoe gaat het met je? Willen de kinderen eens komen spelen of logeren? Je voelt je welkom en op je gemak.”
Carolien vindt het fijn dat er zoveel steun is. Tegelijkertijd merkt ze dat ze ook zelf moet werken aan openheid en vertrouwen. En dat kost tijd. “Het is heel helpend dat Alissa (16), de dochter van Annemarie en Twan, het goed kan vinden met Lila. Ze komt daardoor wat los, wat mij weer wat meer ruimte geeft om het contact met andere pleegouders op te zoeken. Maar het blijft zoeken, want vanwege haar geschiedenis blijft Lila eigenlijk het liefst dicht bij mij in de buurt.”
Toch voelt het voor Carolien wel alsof de basis is gelegd met de andere Mockingbird pleeggezinnen. “Bij Mockingbird draait het echt om de langere termijn. Het opbouwen van vertrouwen en relaties. Wat ik vooral zoek is ruimte om even m’n hart te kunnen luchten bij mede-pleegouders, zonder dat ik me hoef te verantwoorden voor mijn gedachten en gevoelens. En ik leer graag van andere pleegouders; hoe pakken zij een uitdagende situatie aan?”