(Geen) Kansenbord voor kinderen in noodopvanglocaties
Het aantal kinderen in de noodopvang is in één jaar tijd met 65% toegenomen, blijkt uit de tweede monitor Kinderrechten in beweging die het Kinderrechtencollectief op 22 oktober 2024 uitbrengt. Het Kinderrechtencollectief vindt de situatie van kinderen in de noodopvang onacceptabel. Het is een ‘kansenspel’ of kinderrechten in de noodopvang in acht worden genomen. Daarom bouwt het Kinderrechtencollectief symbolisch een groot kansenbord op het grasveld voor de Tweede Kamer. Op het levensgrote spelbord, dat geïnspireerd is op het oudHollandse Ganzenbord, worden politici en voorbijgangers om 12 uur uitgenodigd het nieuw- Hollandse (Geen) Kansenbordspel te spelen. Door een dobbelsteen te werpen en stappen op het bord te zetten, beleven zij zelf hoe weinig kans kinderen hebben dat hun kinderrechten worden nageleefd.
Oordeel Gerechtshof
Het Gerechtshof Den Haag heeft eerder geoordeeld dat kinderen niet in de noodopvang mogen worden geplaatst tenzij daar in de specifieke behoeften van kinderen wordt voorzien. Hoewel de opvang structureel niet aan die eisen voldoet, zitten er inmiddels toch 5.566 kinderen in de noodopvang. ‘Kinderrechten worden in de noodopvang dag in dag uit met voeten getreden, daarom vinden wij dat kinderen onmiddellijk weggehaald moeten worden uit de noodopvang’, zegt Marc Dullaert, voorzitter van het Kinderrechtencollectief. ‘Het VN-kinderrechtencomité tikte Nederland al op de vingers voor de slechte situatie van kinderen in de noodopvang. Uit onze nieuwe monitor blijkt vandaag dat Nederland echt veel te weinig doet om dat te verbeteren. Sterker nog, de situatie verslechtert voor kinderen nu er met het uitroepen van een asielcrisis wordt geschermd. Als de Spreidingswet wordt ingetrokken, komen er nog meer kinderen in de noodopvang.’
Steeds meer kinderen
Begin juli 2023 zaten er nog 3.378 kinderen in de noodopvang. Ondanks alle onderzoeken en oproepen van overheidsinspecties dat kinderen schade oplopen in de noodopvang, is dat aantal begin juli 2024 met 65% toegenomen tot 5.566. Het aantal kinderen in de noodopvang is in de afgelopen twee jaar meer dan verdubbeld. Het VN-Kinderrechtencomité, dat toezicht houdt op de naleving van het Kinderrechtenverdrag in Nederland, deed twee jaar geleden al een niet mis te verstane oproep aan Nederland: geef prioriteit aan het onmiddellijk weghalen van kinderen en hun gezinnen uit noodopvanglocaties en investeer de nodige middelen in het verbeteren en uitbreiden van kindvriendelijke opvanglocaties, zodat locaties niet overvol raken en kinderen niet frequent worden overgeplaatst naar andere locaties.
Kinderrechten met voeten getreden
De asielopvang voor kinderen is in Nederland een weg vol hindernissen. Het hangt van toeval af of je als kind in een noodopvanglocatie komt of in een regulier azc. Of je wel of niet naar school kan gaan. Of je wel of niet toegang hebt tot medische zorg en inentingen. Of je wel of niet meerdere keren per jaar moet verhuizen. Kinderen in de noodopvang hebben dagelijks te maken met zeer schadelijke leefomstandigheden.
Kindvriendelijke opvang
‘Kindvriendelijke asielopvang is een kinderrecht, en zou geen kansspel moeten zijn,’ zegt voorzitter Marc Dullaert. ‘Noodopvanglocaties zijn totaal ongeschikte opvanglocaties voor kinderen. De Spreidingswet moet worden uitgevoerd zodat kleinschalige en kindvriendelijke opvang zo snel mogelijk gerealiseerd wordt en Nederland het VN-Kinderrechtenverdrag naleeft.’
Monitor Kinderrechten in Beweging
Het Kinderrechtencollectief laat met de online monitor Kinderrechten in Beweging jaarlijks zien hoe ver de overheid is met het opvolgen van de adviezen van het VN-Kinderrechtencomité. Kinderrechten in Beweging brengt data en beleidsveranderingen van het afgelopen jaar in beeld. Het laat op tien thema’s zien waar beweging in zit en waar nog veel meer actie op moet worden ondernomen.
Over het Kinderrechtencollectief
Het Kinderrechtencollectief bestaat uit zes kernleden: de kinderrechtenorganisaties Augeo Foundation, Defence for Children, de Nationale Jeugdraad (NJR), Kinderpostzegels, Save the Children en Terre des Hommes en met het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) als adviseur. Daarnaast zijn er tal van maatschappelijke organisaties die werken met of voor kinderen aangesloten bij het collectief. Samen geven zij een stem aan de rechten van het kind.
Top 5 kinderrechtenschendingen in noodopvang:
1. Veel verhuizen
Kinderen moeten wel zes tot acht keer verhuizen in hun asielprocedure. Regelmatige verhuizingen zijn schadelijk voor de ontwikkeling van een kind. Zij ervaren hechtingsproblemen en lopen leerachterstand op.
2. Lang wachten op onderwijs
In de wet staat dat een kind binnen drie maanden naar school moet kunnen. Dit wordt zeer vaak niet gehaald. Niet alle noodopvanglocaties hebben een school in de buurt. Of scholen hebben geen plek meer. Daardoor zitten kinderen maandenlang zonder onderwijs. School geeft kinderen houvast en structuur. Deze kinderen willen graag leren om verder te komen. Ook door verhuizingen kan het lang duren voor je op weer een nieuwe school kan beginnen.
3. Gebrek aan privacy en veiligheid
Vaak verblijven kinderen met heel veel mensen in één ruimte of kleinere ruimtes met tussenschotten waar je alles doorheen hoort. Kinderen hebben ruimte nodig om zich even terug te trekken om nieuwe indrukken en ervaringen te kunnen verwerken. En om zich veilig te voelen. Er is ook veel lawaai, slecht slapen leidt tot weinig concentratie op school en een somber gevoel.
4. Gebrek aan gezondheidszorg
De toegang tot medische en psychische zorg op noodopvanglocaties schiet tekort, waardoor kinderen niet de zorg krijgen waar zij behoefte aan hebben. Kinderen missen hun vaccinaties en er wordt niet altijd gescreend op infectieziektes zoals kinkhoest of mazelen. En ze moeten lang wachten voor ze een dokter kunnen zien.
5. Gebrek aan vertrouwenspersoon
Op noodopvanglocaties ontbreekt een aanspreekpunt en luisterend oor voor de kinderen. Als een kind met iemand wil praten, komt hij of zij maanden op een wachtlijst.